غده‌ی تیروئید

غده‌ی تیروئید و بیماری‌های آن

 

تقریبا تمام فرآیندهای متابولیک بدن از طریق هورمون‌هایی که غده‌ی تیروئید ترشح می‌کند، تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
بیماری‌های مرتبط با غده‌ی تیروئید می‌تواند از یک گواتر ساده و بی‌ضرر  تا سرطان‌های مگبار را دربربگیرد.
تولید غیرطبیعی هورمون‌های تیروئید از شایع‌ترین بیماری‌های غده‌ی تیروئید به‌شمار می‌رود.
ترشح بیش از حد هورمون تیروئید به پرکاری و ترشح کم‌تر از حدطبیعی هورمون تیروئید به کم‌کاری آن‌ منجر می‌گردد.

هرچند بیماری‌های غده‌ی تیروئید می‌تواند تاثیرات ناخوشایندی بر فرد بگذارند ولی اکثر این اختلالات را می‌توان با تشخیص و درمان مناسب و به‌موقع، کنترل و مدیریت کرد.

عوامل بروز بیماری‌های تیروئید چیست؟

همه‌ی انواع پرکاری تیروئید به دلیل ترشح بیش از حد هورمون تیروئید بروز می کند که به روش‌های متفاوت خود را نشان می‌دهند:

۱. بیماری گریوز (Graves)

تولید بیش از اندازه هورمون تیروئید

۲. آدنوم سمی (Toxic adenomas)

ندول‌هایی (Nodules – ضایعات گره مانند) در غده‌ی تیروئید پدید می‌آیند و شروع به ترشح هورمون تیروئید می‌کنند و تعادل شیمیایی بدن را برهم می‌زنند.
ممکن است برخی از بیماری‌های گواتر شامل این ندول‌ها باشند.

۳. تیروئید تحت حاد (Subacute thyroiditis)

التهاب تیروئید موجب نشت هورمون‌ها از آن شده و می‌تواند منجر به پرکاری موقت تیروئید شود.
معمولا پرکاری موقت تیروئید تا چند هفته طول می‌کشد ولی ممکن است اثرات آن تا چند ماه باقی بماند.

۴. عملکرد نامناسب غده‌ی هیپوفیز یا غده‌های سرطانی که در غده‌ی تیروئید پدید می‌آیند.

هرچند این شرایط بسیار نادر است ولی امکان دارد به پرکاری تیروئید منجر گردد.

 

ترشح کمتر از اندازه‌ی طبیعی هورمون تیروئید منجر به بروز کم کاری تیروئید می شود.

از آنجایی که تولید انرژی در بدن به مقدار مشخصی از هورمون تیروئید نیازمند است، کاهش میزان این هورمون موجب می شود تا سطح انرژی در فرد کاهش پیدا کند.

از علل کم‌کاری تیروئید می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

۱. تیروئیدیت هاشیموتو (Hashimoto’s thyroiditis)

این بیماری در واقع یک اختلال خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به بافت غده تیروئید حمله می کند.

۲. برداشتن غده‌ی تیروئید

ممکن است در بعضی از موارد پزشکی، افراد مجبور به برداشتن غده تیروئید با استفاده از عمل جراحی و یا نابود کردن آن با استفاده از راه‌های شیمیایی شوند.

۳. قرار گرفتن در معرض مقدار زیاد ید

داروهای سرما خوردگی و اختلالات سینوس، آمیودارون و یا رنگ‌هایی که در برخی از تصویربرداری‌ها با اشعه‌ی ایکس مورد استفاده قرار می گیرند، می‌توانند فرد را در معرض مقدار زیاد ید قرار دهد.
چنان‌چه سابقه‌ی ابتلا به اختلالات تیروئید را دارید در این حالت احتمال ابتلا به کم کاری تیروئید در شما افزایش خواهد یافت.

۴. لیتیوم

مصرف این دارو می‌تواند به عنوان یکی از علل کم‌کاری تیروئید در نظر گرفته شود.

 

درصورت درمان‌نکردن کم‌کاری تیروئید برای مدتی طولانی، می‌تواند آن‌را وارد کمای میکس ادما (myxedema) نماید که نادر ولی بسیار خطرناک است و نیازمند تزریق فوری هورمون است.

کم‌کاری تیروئید یک خطر ویژه برای نوزادان و شیرخواران محسوب می‌شود.
کمبود هورمون تیروئید در بدن و در سنین پایین می‌تواند منجر به ایجاد کرتینیسم (عقب ماندگی ذهنی – cretinism) و کوتولگی (توقف رشد) شود.
در حال حاضر عمل‌کرد غده‌ی تیروئید به صورت منظم در بسیاری از شیرخواران از بدو تولد چک می‌شود و اگر کم‌کاری تیروئید مشاهده شود، بلافاصله مراحل درمانی شروع می شود.

در نوزادان نیز همانند بزرگسالان، کم کاری تیروئید ممکن است به دلایل زیر بروز نماید:

–اختلال در غده هیپوفیز

-غده‌ی تیروئید معیوب

-نداشتن غده‌ی تیروئید به صورت کامل

نوزاد مبتلا به کم‌کاری تیروئید به‌صورت غیرعادی، کم‌تحرک و ساکت است، اشتهای کمی دارد و بیش از حد معمول می‌خوابد.

سرطان غده ی تیروئید

بسیار نادر است و در کمتر از ده درصد از ندول‌های آن رخ می‌دهد.
ممکن است شما یک یا چند ندول را برای چندین سال داشته باشید اما این ندول‌ها سرطانی نباشند ولی بعدا به سرطان تبدیل شوند. افرادی که در سال‌های ابتدایی زندگی پرتو درمانی در سر و گردنشان انجام داده‌اند،بیشتر از افراد دیگر در معرض خطر ابتلا به سرطان تیروئید قرار دارند.

 

منبع: لینک