مقدمه

در دنیای داروسازی، آشنایی با اشکال دارویی یکی از اولین و مهم‌ترین مهارت‌هایی است که هر تکنسین داروخانه باید بیاموزد. شکل دارویی نه تنها تعیین‌کننده روش مصرف دارو است، بلکه بر سرعت جذب، ماندگاری و اثربخشی آن نیز تاثیر مستقیم دارد. در دوره تکنسین داروخانه جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران، بخش آموزش اشکال دارویی به‌صورت جامع و کاربردی تدریس می‌شود تا هنرجویان با تسلط کامل بتوانند در محیط واقعی داروخانه فعالیت کنند.

اهمیت آموزش اشکال دارویی در کار تکنسین داروخانه

یک تکنسین داروخانه مسئولیت‌های حساسی دارد؛ از تحویل داروی صحیح به بیمار گرفته تا ارائه مشاوره اولیه درباره روش مصرف. اشتباه در تشخیص یا توضیح یک شکل دارویی ممکن است منجر به بروز مشکلات جدی برای بیمار شود. به همین دلیل، جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران در دوره خود، آموزش اشکال دارویی را به‌عنوان یک سرفصل کلیدی در نظر گرفته است.

این آموزش باعث می‌شود هنرجو :

• بتواند اشکال دارویی را به‌درستی تشخیص دهد.
• شرایط نگهداری هر دارو را بداند.
• روش مصرف صحیح را به بیمار توضیح دهد.
• از بروز خطاهای دارویی پیشگیری کند.

دسته‌بندی کلی اشکال دارویی

در این سرفصل، اشکال دارویی به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند که هرکدام زیرشاخه‌های متعددی دارند.

۱. اشکال دارویی جامد

• قرص‌ها (Tablets) : رایج‌ترین شکل دارویی خوراکی، که می‌تواند روکش‌دار، جویدنی، زیرزبانی یا آهسته‌رهش باشد.
• کپسول‌ها (Capsules) : دارای پوسته ژلاتینی که مواد دارویی را احاطه کرده است؛ به دو نوع سخت و نرم تقسیم می‌شوند.
• پودرها و گرانول‌ها : برای حل کردن در آب یا مصرف مستقیم.
• شیاف‌ها (Suppositories) : برای مصرف مقعدی یا واژینال، با قابلیت ذوب در دمای بدن.

۲. اشکال دارویی مایع

• شربت‌ها (Syrups) : محلول‌های قندی حاوی ماده دارویی، مناسب برای کودکان یا بیماران با مشکل بلع.
• محلول‌ها و سوسپانسیون‌ها : که قبل از مصرف ممکن است نیاز به تکان دادن داشته باشند.
• قطره‌ها (Drops) : برای مصرف خوراکی، چشمی، گوشی یا بینی.
• آمپول‌ها و ویال‌ها : اشکال تزریقی که نیاز به شرایط استریل دقیق دارند.

۳. اشکال دارویی نیمه‌جامد و موضعی

• پمادها و کرم‌ها : برای استفاده روی پوست یا غشاهای مخاطی.
• ژل‌ها : با جذب سریع و بافت سبک.
• چسب‌های دارویی (Patches) : آزادسازی کنترل‌شده دارو از طریق پوست.

شیوه تدریس در جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران

دوره تکنسین داروخانه جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران برای آموزش اشکال دارویی از روش‌های ترکیبی استفاده می‌کند :

• تئوری : آموزش علمی انواع اشکال دارویی، ویژگی‌ها و کاربرد آن‌ها.
• کارگاه عملی : مشاهده و لمس نمونه‌های واقعی در محیط آموزشی.
• کارورزی در داروخانه : تمرین در شرایط واقعی زیر نظر اساتید و داروسازان.

جدیدترین دوره های در حال برگزاری تکنسین داروخانه جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران

مهارت‌های قابل دستیابی پس از این آموزش

هنرجویانی که این بخش از دوره را می‌گذرانند، قادر خواهند بود:

• سریع و دقیق اشکال دارویی را تشخیص دهند.
• نحوه مصرف را به‌صورت شفاف برای بیمار توضیح دهند.
• شرایط نگهداری را رعایت کنند.
• از بروز اشتباهات رایج جلوگیری کنند.

مزایای گذراندن این سرفصل در جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران

• بهره‌مندی از اساتید با تجربه در حوزه داروسازی.
• استفاده از تجهیزات و نمونه‌های واقعی.
• محتوای آموزشی مطابق با استانداردهای روز.
• فرصت کارورزی در داروخانه‌های معتبر.

نقش این آموزش در آینده شغلی تکنسین داروخانه

آشنایی با اشکال دارویی، پایه اصلی موفقیت یک تکنسین داروخانه است. فارغ‌التحصیلانی که این مهارت را به‌خوبی می‌آموزند، شانس بیشتری برای استخدام در داروخانه‌ها، مراکز درمانی و حتی شرکت‌های داروسازی خواهند داشت.

جمع‌بندی

آموزش اشکال دارویی در دوره تکنسین داروخانه جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران نه‌تنها یک واحد درسی، بلکه یک مهارت حیاتی برای فعالیت حرفه‌ای در حوزه داروسازی است. این آموزش از قرص تا آمپول، تمامی اشکال دارویی را به هنرجو معرفی می‌کند و او را برای ورود به بازار کار آماده می‌سازد.