آنتی بیوتیک
آنتی بیوتیک ها چه عوارضی دارد؟ برای مقابله با عوارض آن چه باید کرد؟
خلاصه:
آنتیبیوتیک ها داروهایی هستند که برای درمان عفونت های میکروبی مورد استفاده قرار می‌گیرند. عفونت های میکروبی معمولی که به کمک آنتی بیوتیک‌ها درمان می شوند برونشیت، سینه پهلو و عفونت مثانه هستند. آنتیبیوتیک به از بین بردن باکتری ها یا متوقف کردن رشد آنها کمک می‌کند. آنها در گروه‌ها و طبقه‌بندی‌های مختلفی جای می‌گیرند که البته همه ی آنها عوارضی به همراه دارند. عوارض آنتی بیوتیک ها هم در مردان و هم در زنان مشابه است. بعضی از این عوارض نسبت به سایر عوارض رایج‌تر هستند. از جمله ی این عوارض عبارتند از:
ناراحتی معده
عوارض آنتی بیوتیک بیشتر متوجه معده و دستگاه گوارش است و منجر به مشکلات زیر می‌شود:
حالت تهوع
استفراغ
گرفتگی عضلات
اسهال
آنتیبیوتیک هایی مانند سفالوسپورین‌ها، ماکرولیدها، پنی‌سیلین‌ها و فلوروکینولون‌ها نسبت به سایر آنتی‌بیوتیک‌ها موجب بروز مشکلات بیشتری می شوند.
مصرف آنتیبیوتیک هایی همچون آموکسی‌سیلین و داکسی‌سایکلین با غذا، امکان وقوع عوارضی چون درد معده را کاهش می‌دهد. البته این متد برای همه ی آنتیبیوتیک ها جواب نمی‌دهد. برخی از انواع آنتی‌بیوتیک‌ها مانند تتراسایکلین باید با معده‌ی خالی مصرف شوند. برای اطمینان از شیوه‌ی مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، حتما با پزشک معالج خود صحبت کنید.
اسهال خفیف، معمولا پس از توقف مصرف آنتیبیوتیک بهبود می‌یابد، اما اسهال شدید، میتواند منجر به موارد زیر شود:
-درد و گرفتگی عضلات شکم
-تب
-تهوع
-وجود خلط یا خون در مدفوع
این نشانه ها به معنای رشد بیش از اندازه ی باکتری های خطرناک در روده هستند. اگر هر کدام از این موارد را مشاهده کردید، هر چه سریع تر باید به پزشک مراجعه کنید.
حساسیت به نور
اگر از آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند تتراسایکلین مصرف می کنید ، حساسیت بیشتری نسبت به نور خواهید داشت. با مصرف این آنتیبیوتیک ممکن است نور چشمان شما را ادیت کند یا پوست تان در برابر آفتاب حساس و دچار آفتاب سوختگی گردد. این مشکلات با قطع مصرف آنتیبیوتیک از بین می‌روند.
برای مقابله با این مشکلات، قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید حتما از کرم‌های ضدآفتاب مناسب خودتان که در برابر طیف‌های مختلف اشعه‌ی فرابنفش مقاوم اند، استفاده کنید و کلاه، عینک آفتابی و لباس‌های مناسب بپوشید.
تب
تب یکی از عوارض رایج مصرف آنتی بیوتیک ها به ویژه بتالاکتام، سفالکسین، مینوسیکلین و سولفونامیدها و بسیاری از داروهای دیگر است. این مشکل به دلیل واکنش‌های آلرژیک و حساسیت نسبت به یک دارو بروز می‌کند.
اگر در هنگام مصرف آنتیبیوتیک دچار تب شُدید، نگران نباشید چون این مشکل خود‌به‌خود حل می‌شود. اما اگر در طول ۲۴ تا ۴۸ ساعت تب قطع نشد، باید با مشورت پزشک یا داروساز از داروهای تب‌بُر مانند تیلنول یا مورتین استفاده کنید. این داروها نیازی به نسخه ندارند و می‌توانید آنها را از داروخانه‌ها تهیه کنید.
اگر میزان تب شما بالاتر از ۳۸ درجه سانتی‌گراد است و دچار تحریک و خارش پوست شده‌اید یا در نفس کشیدن مشکل دارید، حتما باید به پزشک مراجعه کرده و یا خودتان را اورژانس برسانید.
تغییر رنگ دندان‌ها
مصرف آنتیبیوتیک هایی مانند تتراسایکلین و داکسی‌سایکلین در کودکان در حال رشد می تواند عوارضی چون لکه‌دارشدن همیشگی دندان‌ها برجای بگذارد. این عارضه بیشتر در کودکان زیر ۸ سال بروز می‌کند. مصرف این آنتیبیوتیک ها در خانم های باردار نیز نتیجه‌ای مشابه بر روی دندان‌های کودک شان خواهد داشت. در صورت امکان بهتر است این افراد درخواست تجویز داروهای جایگزین را از پزشک داشته باشند.
موارد زیر از شیوع کمتری برخوردارند ولی بهتر است در مورد آنها بدانید و اطلاعاتی داشته باشید:
واکنش‌های آلرژیک
مصرف هرگونه دارو میتواند منجر به ایجاد آلرژی شود. آنتیبیوتیک ها نیز در برخی موارد موجب بروز واکنش های آلرژیک در افراد می‌شوند. این عوارض گاهی خفیف و گاهی شدید بروز می کنند و برای رفع آنها باید به پزشک مراجعه کرد.
عوارض آلرژیک نسبت به برخی از آنتیبیوتیک ها بلافاصله بعد از مصرف خود را نشان می دهند. این عوارض به شکل مشکلات تنفسی، ورم زبان و گلو و کهیر بروز می کنند. اگر با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها دچار این مشکلات شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید یا سریعا با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
سندرم استیون-جانسون
این سندرم یک بیماری نادر در پوست و مخاط بدن است که بر اثر عفونت یا داروهای آلرژی زا و درنتیجه‌ی مصرف آنتیبیوتیک هایی مانند بتالاکتام و سولفامتوکسازول ایجاد می‌شود. سندرم استیون-جانسون، در ابتدا علائم آنفولانزا یعنی تب، گلودرد و غیره را از خود نشان می‌دهد، این نشانه ها با مشکلات پوستی مانند تاول ادامه پیدا می‌کنند و پس از آن لایه‌ی بیرونی پوست می‌ریزد. سایر نشانه‌های این سندرم بدین صورت می باشند:
-کهیر
-درد و ناراحتی پوستی
-تب
-ورم صورت و زبان
-درد در گلو و دهان
داشتن سابقه‌ی این سندرم در خانواده، تجربه‌ی آن در گذشته و سیستم ایمنی ضعیف بدن میتواند خطر ابتلا به آن را افزایش دهد.اگر دچار عوارض ناشی از این سندرم شده‌اید، فورا باید به پزشک مراجعه و با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
واکنش‌های خونی
استفاده از برخی از آنتیبیوتیک ها باعث تغییراتی در خون می‌شود. برای مثال، لکوپنی که به معنای کاهش میزان گلبول‌های سفید در خون است، میتواند منجر به افزایش عفونت‌ها شود .مشکل دیگر ترومبوسیتوپنی است که به معنی پایین آمدن سطح پلاکت‌های خون است. از اثرات این مشکل می‌توان به خون‌ریزی، کبودی و لخته‌شدن خون اشاره نمود. بتالاکتام و سولفامتوکسازول بیشتر از سایر انواع آنتی‌بیوتیک‌ها موجب واکنش‌های خونی در بدن می‌شوند.
این عوارض قابل پیشگیری نیستند و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. اگر دچار ضعف سیستم ایمنی هستید، قبل از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
اگر عفونت جدیدی در بدن‌تان ظاهر شد، حتما با پزشک صحبت کنید. در صورت مشاهده‌ی موارد زیر نیز سریعا با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید:
-خون‌ریزی بدون وقفه
-خون‌ریزی در ناحیه‌ی راست‌روده
-خروج موادی مانند دانه‌ی قهوه از دهان در هنگام سرفه کردن
مشکلات قلبی
در برخی موارد نادر، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها باعث بروز مشکلات قلبی مانند افت شدید فشار خون یا ضربان نامنظم قلب می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌های فلوروکینولون مانند سیپروفلوکساسین یا اریترومایسین موجب چنین مشکلاتی می‌شوند. تربینافین نیز میتواند چنین عوارضی به همراه داشته باشد.
اگر دچار مشکلات قلبی هستید، حتما قبل از مصرف هرگونه آنتیبیوتیک این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
اگر با مصرف این داروها، مشکل قلبی پیدا کرده‌اید یا وضعتان وخیم‌تر شده است، حتما به پزشک مراجعه کنید. مشکلات تنفسی و اختلال در ریتم ضربان قلب مشکلاتی هستند که باید با پزشک مطرح بشوند. درصورتی‌که این عوارض شدید باشند، باید با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
تندونیتیز
تندونیتیز به التهاب یا سوزش تاندون گفته می‌شود. تاندون‌ها رشته‌های ضخیمی هستند که استخوان‌ها را به ماهیچه‌ها وصل می‌کنند و در تمام نقاط بدن وجود دارند.آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند سیپروفلوکساسین می‌توانند موجب تندونیتیز یا پارگی تاندون‌ها شوند. در هنگام پارگی تاندون‌ها نیز تندونیتیز رخ می‌دهد. همه‌ی افراد در هنگام مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در معرض خطر پارگی تاندون‌ها هستند مخصوصا افرادی که:
-نارسایی‌های کلیوی دارند
-پیوند شش، قلب یا کلیه داشته‌اند
-در گذشته مشکلاتی در ناحیه‌ی تاندون‌ها داشته‌اند
-استروئید مصرف می‌کنند
-بالای ۶۰ سال سن دارند.
این افراد قبل از تجویز دارو، باید پزشک را از وضعیت خود آگاه کنند تا داروی مناسب برای‌‌شان تجویز شود. اگر با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها درد تاندون‌ها بیشتر شد، باید حتما به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.
تشنج
هر چند معمولا مصرف آنتیبیوتیک ها منجر به تشنج نمی‌شود اما گاهی این اتفاق ممکن است رخ دهد. تشنج، بیشتر با مصرف سیپروفلوکساسین، ایمی‌پنم و آنتیبیوتیک های سفالوسپورین مانند سفکسیم و سفالکسین اتفاق می افتد.
اگر سابقه‌ی صرع یا تشنج دارید، قبل از مصرف آنتیبیوتیک باید پزشک خود را در جریان ای موضوع قرار دهید . در این صورت پزشک معالج داروی مناسبی برای‌تان تجویز می‌کند که با داروهای تشنج‌تان تداخل دارویی ندارد. اگر با مصرف آنتی بیوتیک ها دچار تشنج شده یا وضعیت تان وخیم تر می‌شود، باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
نکات مهم
درصورتی‌که پزشک برای‌تان آنتیبیوتیک تجویز کرده است، بهتر است سؤالات زیر را از او بپرسید:
-آیا عوارض آنتی بیوتیک مرا تهدید می‌کند؟
-توصیه ی شما برای مقابله با عوارض آنتی بیوتیک چیست؟
-آیا آنتی‌بیوتیک‌های دیگری هم وجود دارند که عوارض کمتری برای من داشته باشند؟
به یاد داشته باشید آنتیبیوتیک ها در درمان عفونت‌های ویروسی تاثیرگذار نیستند. خاصیت درمانی این داروها فقط مربوط به عفونت‌های میکروبی است و در مواردی مانند سرماخوردگی عادی، آبریزش بینی، سرفه‌ها و بعضی از انواع رایج برونشیت، گلودرد و آنفولانزا به هیچ عنوان اثرگذار نخواهند بود.
منبع : لینک
با توجه به اینکه هر ساله بر تعداد داروخانه های کشور افزوده شده و نیازمبرم این مراکز به بهره گیری ازپرسنل جوان و دانش آموخته جهت ارائه خدمات مطلوب تر به مردم بیشتر می شود .ازطرفی امرنسخه خوانی دارای اهمیت و حساسیت زیادی است چرا که به سلامت افراد مربوط بوده و کوچکترین خطا در این رابطه خطرساز خواهد بود.از این رو لازم است پرسنل علاقه مند به کار مهارت لازم را در خواندن نسخه که شامل نوع دارو ،شکل دارو و تعداد آن را بدست آوردند و همچنین با دسته بندی کل داروها آشنا گردیده و توانایی چیدمان داروها در قفسه را بدست می اورند و از انجاییکه در داروخانه علاوه بر داروهای شیمیایی ،داروهای گیاهی ،فراورده های آرایشی و بهداشتی و تجهیزات پزشکی نیزموجود میباشد آشنایی مقدماتی نیزبا اینگونه فراورده ها پیدا می نمایند. و با برگزاری این دوره میتواند پاسخگوی نیاز افراد با سطوح تحصیلی مختلف باشد .
بدون دیدگاه